ΣΤΙΣ ΕΠΤΑ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ: ΖΩΓΡΑΦΙΖΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑΣ (18-22_4_2023)

Ένα ταξίδι αληθινής "ψυχαγωγίας" στην Μικρά Ασία και ειδικότερα στην Ιωνία πραγματοποιήσαμε το Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), το «γλυκύ έαρ» - τη Διακαινήσιμο Εβδομάδα, το Πάσχα του 2023. Ο στόχος ήταν βιωματικά να αναΓνώσουμε ή μάλλον ενεργητικά να ακούσουμε τις Επτά Επιστολές της Αποκάλυψης του Ιωάννη στα κλίματα, στα οποία αυτές απευθύνθηκαν: «Το ταξίδι είναι βιβλίο. Και εκείνοι που δεν ταξιδεύουν έχουν διαβάσει μόνον μία σελίδα του». Ολόκληρο το βιβλίο Αποκάλυψης έγινε αντικείμενο έμπνευσης στην Πάτμο μάλλον το 93 μ.Χ., όχι ατομικά αλλά στο πλαίσιο ευχαριστιακής Σύναξης, επίσης την «ημέρα της Ανάστασης». Αυτή για πρώτη φορά σε αυτό ακριβώς το έργο δεν ονομάζεται «πρώτη μέρα της Εβδομάδος» ή «ημέρα του Ήλιου» (Sunday), αλλά "Κυριακή" (= 'ημέρα του Κυρίου", με όλες τις συνυποδηλώσεις που κομίζει τούτος ο όρος ήδη από τους Προφήτες με τους οποίους αισθάνεται "συγγενής" ο Ιωάννης).

«Ο προορισμός δεν είναι ποτέ ένας τόπος, αλλά ένας νέος αποκαλυπτικός τρόπος να αντικρίζεις τα πράγματα»: Οι εμπειρίες ήταν όντως συνΑρπαστικές – αποκαλυπτικές ήδη στη Σμύρνα (όπως πρωτονομαζόταν η Σμύρνη, παραπέμποντας στα «πάθη» της). Εκεί, όπως διαπιστώθηκε και από τα λόγια του φιλόξενου «αγγέλου - αγγελιοφόρου» της (Σεβασμ. Σμύρνης κ. Βαρθολομαίου), η «λυχνία»  της Εκκλησίας τού αγ. Πολυκάρπου και πάλι σήμερα, μετά από συγκεκριμένη περίοδο «θλίψης» και παρά την «πτωχεία» της, σε ένα περιβάλλον "ξένο" φωταγωγεί. Αντίθετα η Έφεσος, η πόλη της Αρτέμιδος, από την οποία ξεκίνησε και ο «ταχυδρόμος της Πάτμου» (ο Πρόχορος;) και στην οποία διέπρεψαν και ο απ. Παύλος και ο  Αγαπημένος Θεολόγος (="Ποιητής - Συνθέτης" στα αυτοκρατορικά Χρόνια), αλλά και άλλες μεγάλες προσωπικότητες του αρχέγονου Χριστιανισμού (όπως το γνωστό δυναμικό ζευγάρι της Πρίσκιλας και του Ακύλα, ο Απολλώς), ενώ έχει αποκατασταθεί άρτια αρχαιολογικά, ούτε το όνομά της πλέον δεν διασώζεται (ονομάζεται Σελτσουκ αντί για την προηγούμενη ονομασία Ayasoluğ, = «Άγιος Θεολόγος»). Και ας αναλογιστούμε ότι «από και προς» την Έφεσο γράφτηκαν ίσως και τα περισσότερα Βιβλία της Καινής Διαθήκης, ενώ στην ίδια πόλη της Αρτέμιδος το 431 μ.Χ. στην Γ’ Οικουμενική Σύνοδο, η μητέρα του Κυρίου (η οποία στα Συναξάρια συμπορεύεται με τον Ιωάννη και στην παρθενία και στη μετάσταση) τιμάται πλέον ως Θεοτόκος.

Εκτός από τη βιωματική ανάΓνωση και μελέτη των Επιστολών της Αποκάλυψης (οι οποίες, παρά την αρχιτεκτονική δομή και τον πλούτο των μηνυμάτων τους, δεν ακούγονται στην λατρεία της ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά διασώζονται μόνον σε μεμονωμένα τσιτάτα κυρίως σε επιγραφές ταφικών μνημείων π.χ. του Α' Νεκροταφείου Αθηνών), το συγκεκριμένο ταξίδι αποτέλεσε μια ωραία αφορμή να ακουστούν από την Καθηγήτρια κ. Κίρκη Κεφαλαία ωραιότατα φιλολογικά Κείμενα για τα «Ματωμένα Χώματα», καθώς το ταξίδι συνέπεσε με τα 100 χρόνια από την μικρασιατική Καταστροφή. Άλλωστε την ίδια την Αποκάλυψη μεταγραμμάτισαν στη νέα ελληνική Λαλιά και ο από τα Βουρλά της Σμύρνης ορμώμενος Σεφέρης και ο Οδυσσέας Ελύτης.

Γενικότερα τα βιωματικά ταξίδια, τα οποία συχνά πραγματοποιεί το Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας (το 2022 στη Σκιάθο του Παπαδιαμάντη και κάθε χρόνο «Στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου») αποσκοπούν στο να εκπληρώσουν τις δύο Παραινέσεις, οι οποίες δεσπόζουν στην αρχή και το τέλος της πρώτης επιστολικής Επτάδος της Αποκάλυψης «του Χριστού» (και βεβαίως όχι του Αντιχρίστου», όπως ευρέως παρερμηνεύεται το συγκεκριμένο Βιβλίο ή μάλλον δραματικό Ποίημα του Ιωάννη, το οποίο δεν αφορά απλώς το μέλλον αλλά το παρόν). Στόχος είναι (α) να μην χαθεί, αλλά να ξαναζήσουμε την «πρώτη Αγάπη», που κάποτε όλοι νοιώσαμε προς τον Θεό Πατέρα και προς τον «Άλλον» ώστε (β) να μην ακουστεί το: οὕτως ὅτι χλιαρὸς εἶ καὶ οὔτε ζεστὸς οὔτε ψυχρός, μέλλω σε ἐμέσαι ἐκ τοῦ στόματός μου (3:16). Άλλωστε και ο θεοφόρος Ιγνάτιος, γνωστός για το «ο εμός Έρως εσταύρωται» επίσης με επτά Επιστολές, χρονικά πολύ κοντά με την Αποκάλυψη, σε Εκκλησίες της Μικράς Ασίας απευθύνεται.

Μέσα και από τις ωραίες ξεναγήσεις του κ. Ιορδάνογλου και αφουγκραζόμενοι τα Κείμενα και του 1ου και του 20ου αι., νομίζω ότι ακούσαμε τον Κύριο Ιησού να κτυπά διακριτικά την πόρτα κάθε ψυχής, που τολμά αντιστέκεται στους συμβιβασμούς και την καθημερινή νάρκωση από τα «είδωλα» της "Πόλης" – Πόρνης, την κάθε λογής Εξουσία δηλ. η οποία εξαγοράζει «με άρτον και θέαμα» τις ψυχές και τα κορμιά των ανθρώπων. Αλλά είναι έξυπνη ώστε να συνΧωρέσει και να συνδειπνήσει με τον αληθινό της Εσταυρωμένο Κύριο και Νυμφίο, τον "Ωραίο κάλλει".

Και ένα υστερόγραφο, σημαντικό ίσως όπως και τα υστερόγραφα όλων των επιστολών και ιδίως της Αποκάλψης: στην εποχή, κατά την οποία πλέον με την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI-Chat Gpt) όπως και το Metaverse το Πανεπιστήμιο εισέρχεται σε μια εντελώς νέα, αχαρτογράφητη ζώνη (όπου η παροχή όγκου γνώσεων και η σύνταξη εργασιών καθίστανται περιττά), η επιλογή για όσους θεραπεύουμε αυτό το Ίδρυμα είναι να ξαναγίνουμε  «άγγελοι» (αγγελιοφόροι) - δάσκαλοι, να «ανάβουμε τη φωτιά» του έρωτα στις καρδιές των φοιτητών προς την Ομορφιά, την Δικαιοσύνη και την Αλήθεια, ακριβώς μέσα από κοινά βιωματικά ταξίδια, όπου ερεθίζονται οι αισθήσεις, τα αισθήματα, η μνήμη, η συνύπαρξη, η συνΑναζήτηση. Ίσως πλέον το σύμβολο και του ΕΚΠΑ στο μέλλον να μην είναι η οπλοφορούσα Αθηνά αλλά ο Προμηθέας, ο οποίος μαζί με τον Παύλο στο άλλο άκρο, πλαισιώνουν την ωραιότατη ζωφόρο των Προπυλαίων του Πανεπιστημίου μας στο Κέντρο της Αθήνας. Ο ξεναγός μας, «πολλά τα έτη του» [έτσι συνόδευε ο ίδιος κάθε προσφώνηση, όπως συμβαίνει και αλλού στην Ανατολή!] βάφτισε την ομάδα μας «σόι» [< τουρκική soy, καταγωγή], που σημαίνει «οικογένεια». Ένα ταξίδι ολοκληρώνεται όταν το «θυμάσαι» και όσο το «αφηγείσαι». Τότε είναι όντως «αποκαλυπτικό». Το συγκεκριμένο ίσως θα υπάρχει όχι μόνον στην μνήμη αλλά και στην καρδιά και ως η ληξιαρχική πράξη γέννησης μιας νέας "αδελφότητας" ενός Τμήματος που όντως θέλει να διδάσκει μια θεολογία Κοινωνική σε διάλογο διαρκή με τις άλλες θρησκείες και εξωστρέφεια.

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΑΘΗΝΩΝ {10/12/2022}

Το Σάββατο 10 Δεκεμβρίου και ώρα 16:30 μ.μ πραγματοποιήθηκε η επίσκεψή μας στην Ιερά Συναγωγή Αθηνών.

Ευχαριστούμε από καρδιάς τον Σοφολογιώτατο Ραβίνο κ. Γκαμπριέλ Νεγρίν για την υπέροχη φιλοξενία του. Ήταν τιμή μας που παρευρεθήκαμε μαζί του και μας έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε πτυχές της Εβραϊκής Θρησκείας και Παράδοσης. Η Ζωντανή Εμπειρία, την οποία μας προσέφερε, ήταν για εμάς Γνώση ανεκτίμητης αξίας.

ΣΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - [26/11/2022]

Το Σάββατο 26 Νοεμβρίου 2022 και ώρα 09:45 πραγματοποιήθηκε εκπαιδευτική Περιήγηση «Στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου» με ακαδημαϊκό Υπεύθυνο τον Καθηγητή Σωτήριο Δεσπότη, ένα θεολογικό και ιστορικό οδοιπορικό στην Αθήνα του Παύλου και του Ελληνορωμαϊκού κόσμου, μέσω του οποίου δόθηκε η ευκαιρία γνωριμίας με το πολιτιστικό κλίμα το οποίο συνάντησε δημιουργικά ο Χριστιανισμός κατά την "σπορά" του στον ευρωπαϊκό χώρο.

   

 

ΖΩΝΤΑΝΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΝΩΣΗΣ: Καλάβρυτα 2022 (18-19-20 Νοεμβρίου), Καλλιμανοπούλειο Εκκλησιαστικό Διακονικό Κέντρο

Η Ειδίκευση «Βίβλος και Διαπολιτισμικός Βίος της Μεσογείου» του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πηγές, Λατρεία και Διαπολιτισμικός Βίος της Μεσογείου» του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στην πόλη των Καλαβρύτων και στο Καλλιμανοπούλειο Εκκλησιαστικό Διακονικό Κέντρο, το τριήμερο 18-19-20 Νοεμβρίου 2022, με την ευλογία του οικείου Μητροπολίτη κ.κ. Ιερωνύμου, πραγματοποίησε «Ζωντανό Εργαστήριο Γνώσης» (Lab) με θέμα: “Το Ήθος στον απόστολo Παύλο”. 

                                                        ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 

Από τις Εισηγήσεις, οι οποίες παρουσιάστηκαν από τους Μεταπτυχιακούς Φοιτητές, τα συμπεράσματα που προέκυψαν είναι τα εξής: 

1. H εξέταση του ήθους στον απόστολο των Εθνών είναι εξαιρετικά επίκαιρο σήμερα, διότι μετά από αιώνες, η χριστιανική Κοινότητα στην μετά Κόβιντ (και meta) εποχή αντιμετωπίζει προκλήσεις αντίστοιχες εκείνης που αντιμετώπισε το Ευαγγέλιο κατά την εξακτίνωσή του στη Μεσόγειο και την Παξ Ρομάνα, όταν κανείς δεν γεννιόταν αλλά γινόταν Χριστιανός. Άρα σήμερα είναι η μεγάλη ευκαιρία το «μετά Χριστόν» να μεταμορφωθεί σε «μετά Χριστού». 

2. Το βασικό μέλημα του αποστόλου Παύλου (Π.), όπως αυτό προκύπτει από την σφαιρική μελέτη των επιστολών του (οι οποίες, όμως, δεν είναι κείμενα “συστηματικά”), είναι οι ακροατές του, τους οποίους συν-αισθάνεται ως παιδιά αγαπημένα (και όχι μαθητές ή “ακολούθους”), να ενστερνιστούν ένα καινούργιο ήθος («έθος» - lifestyle, στηριζόμενο στο «αξίζει να») και όχι απλώς μια ηθική, η οποία όσο καλή κι αν είναι (όπως ο Δεκάλογος), εάν στηρίζεται αποκλειστικά στα «πρέπει» και τα «ου», τελικά οδηγεί στον «θάνατο». Κήρυκας για τη Βίβλο δεν είναι ο «ηθικολόγος» αλλά ο ντελάλης του θελήματος ενός βασιλιά! Ουσιαστικά ο Π. με το “κήρυγμα” μάς προσκαλεί να ενστερνιστούμε ένα εντελώς καινό για τα κοσμικά δεδομένα “λογισμικό” ύπαρξης, το οποίο διανοίγει εντελώς νέα - εναλλακτικά “παράθυρα” στη «γωνία» θέασης του Θεού, του Εαυτού και του Κόσμου. Προσφέρει σε όποιον το δοκιμάσει, μέσω της μοναδικής παύλειας «θεολογίας του δώρου / της χάριτος και της υιοθεσίας», αυθεντική χαρά, διότι διακρίνεται για την πίστη / αφοσίωση σε έναν Θεό, μη πατριάρχη αλλά Αββά (Πατέρα) όπως και την ελπίδα την ενυπόστατη της Ανάστασης. 

3. Όποιος υιοθετεί τον “νου του Χριστού”, δεν διαθέτει “έτοιμες λύσεις”, αλλά κάθε φορά ενώπιον των ποικίλων κρίσιμων διλημμάτων ρυθμίζει διαρκώς το “ρολόι της ύπαρξής του” «εἰς τὸ δοκιμάζειν τί τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τὸ ἀγαθὸν καὶ εὐάρεστον καὶ τέλειον» (Ρωμ. 12:2). Πολύ βασική η παύλεια διάκριση τού τι συνιστά ουσιώδη δείκτη ταυτότητας του Χριστιανισμού και τι «αδιάφορο» - επουσιώδες (όπως είναι τα θέματα δίαιτας ή ημερολογίου). Έτσι, και μέσω «έργων αγαθών» προς τους «εκτός», η χριστιανική Κοινότητα βιώνεται ως αληθινό «Σώμα» (όπου εξέχουσα θέση έχουν τα «άτιμα μέλη»!). Ταυτόχρονα «οικοδομείται» από τις συμπεριφορές μας, ούτως ώστε ωσάν εναλλακτικός Ναός να εξακτινώνει προς τους “εκτός” τη Σοφία (η οποία στην περίπτωση του Χριστιανισμού είναι σαρκωμένη – σταυρωμένη) και την ελευθερία που αυτή παρέχει από τις ενοχές του παρελθόντος και τις φοβίες του μέλλοντος. Πλέον τα πάντα τελεσιουργούνται όχι σύμφωνα με το “κατά Φύσιν” ή «κατά λόγον ζην», αλλά όλοι και όλα «γνωρίζονται» - κοινωνούνται “εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών”. Πρωταρχικό σημείο αναφοράς δηλ. δεν είναι ο εαυτός (ή οι εαυτοί), αλλά το «τι θα έκανε ο Χριστός». 

4. Το ζητούμενο για τον Χριστιανισμό, ο οποίος είναι «ιερός Υλισμός» (πατ. Ν. Λουδοβίκος), δεν είναι το ξερίζωμα των παθών (όπως του θυμού) αλλά η μεταμόρφωσή τους, ώστε πραγματικά να βιώνεται η «σωτηρία» - ψυχοσωματική υγεία πάντα στο πλαίσιο μιας κοινότητας (καθώς ό,τι πραγματοποιεί ένας Χριστιανός αποκλειστικά για τον εαυτό του, είναι αμαρτία). Στο DNA της χριστιανικής ταυτότητας είναι η αποφυγή της εκπόρνευσης του σώματος (καθώς υποβαθμίζει σε «σάρκα» το «σώμα» που δεν είναι «σήμα»/τάφος αλλά “Εκκλησία” Του) και η απεξάρτηση από το χρήμα. Η αγάπη στον Χριστιανισμό εκφράζεται κατεξοχήν υλικά – σωματικά μέσω του ασπασμού όλων των μελών (ανεξαρτήτως φυλής, φύλου, στάτους) και του νοιαξίματος να μην μείνει νηστικός κανένας πένης αδελφός. Γι’ αυτό και ο Π. επένδυσε απίστευτη ενέργεια στο να διενεργήσει έρανο («λογεία») για χάρη των πεινασμένων αδελφών της Ιερουσαλήμ. 

5. Εμείς «οἱ τοῡ Χριστοῡ», σύμφωνα με τον Π. βιώνουμε ένα ιδιότυπο «τζετ λαγκ»: λαχταράμε τα Έσχατα (και όχι ένα εξιδανικευμένο «ένδοξο» παρελθόν), ενώ ζούμε «ολόκληροι» στο «εδώ και το τώρα», καθώς ζητούμενο δεν είναι «η σωτηρία της ψυχής μου και μάλιστα μετά θάνατον» αλλά κοινοβιακά να φέρουμε και με τα «τραύματά μας» τον Ουρανό στη Γη. Όλοι, σύμφωνα με τον Π., μετά το βάπτισμά μας δεν φοράμε ακόμη «λευκά», αλλά «λιτανεύουμε» - περιφέρουμε στον Κόσμο τον Εσταυρωμένο (τον κατά κόσμον / “εν σαρκί” απόλυτα Εξευτελισμένο αλλά Αναστημένο). Σε αυτό το πλαίσιο ο Π., του οποίου το Βιογραφικό (CV) απαριθμεί αντί των «επιτυχιών» μόνον τα ονείδη για χάρη του Χριστού, αφενός καταστέλλει την αλαζονεία εντός της Κοινότητας των «ισχυρών» (σε όλα τα επίπεδα) και εχόντων «γνώση». Αφετέρου συστήνει το κάλυμμα στη γυναίκα, στην οποία όμως δίνει τη δυνατότητα να προφητεύει, ενώ και στους δούλους να εργάζονται καρδιακά και όχι υποκριτικά, αν και τους παραινεί, εάν έχουν τη δυνατότητα, να ελευθερώνονται. Το ζητούμενο της νέας Πολιτείας («Βασιλείας»), ενόψει και της έλευσης του Κυρίου για να είμαστε όλοι μαζί του, είναι να πραγματοποιούμε τα πάντα εν Χριστώ, ο οποίος είναι και ο αληθινός Κύριος (= αφέντης). Βεβαίως οι οδηγίες του Παύλου προϋποθέτουν» ότι όλοι οι παραλήπτες εκτός του Οίκου, διέθεταν και μια ζωντανή Κοινότητα - εναλλακτική Οικογένεια με επίκεντρο ένα Δείπνο (μια ζωντανή «αγκαλιά»). Ποτέ δεν πρέπει να λησμονούμε ότι στον παρόντα αιώνα η γνώση μας είναι απόλυτα σχετική και ότι η βία ποτέ δεν ακυρώνεται με τη βία. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι η χριστιανική Κοινότητα στην εποχή meta (όπου εξίσου σημαντικό με το believing [«πιστεύειν»] είναι το belonging [«ανήκειν»]) εκτός από τη θεία Ευχαριστία, αξίζει να δώσει έμφαση στη Λειτουργία πριν τη Λειτουργία (= τέχνη της συγΧώρεσης του «άλλου», ιδίως του «αδύναμου» και του εαυτού) και τη Λειτουργία μετά τη Λειτουργία (την παρουσία της στον δημόσιο Χώρο ώστε να ευαγγελιστεί την αληθινή Χαρά μέσω ενός έθους, το οποίο είναι και αποκλειστικό (καθώς λατρεύεται με την ψυχή και το κορμί αποκλειστικά ένας Κύριος ο Εσταυρωμένος) και συμπεριληπτικό (καθώς τίποτα βρώμικο δεν υπάρχει στον Κόσμο, όταν «μεταλαμβάνεται» με ευχαριστία). 

Το “Ζωντανό Εργαστήριο Γνώσης” αποτέλεσε αυτό το τριήμερο στα Καλάβρυτα ένα μικρό δείγμα του πώς η ακαδημαϊκή, η ησυχαστική και η ποιμαντική (“πολιτική”) θεολογία μπορούν να συνδυαστούν αρμονικά για να παράξουν (όχι έργα αλλά) καρπούς στην μετα-Εποχή “εις δόξα του τριαδικού Θεού”. 

Ευχαριστούμε «έτι και έτι» από Καρδιάς τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ.κ. Ιερώνυμο και το Ίδρυμα ΚΑΛΛΙΜΑΝΟΠΟΥΛΕΙΟ για την εγΚάρδια Φιλοξενία

Περιήγηση στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου

Η περιήγησή μας στα βήματα του Αποστόλου Παύλου ολοκληρώθηκε για μια ακόμη χρονιά. Η εμπειρία για όλους ήταν υπέροχη. Με το πέρας της περιηγήσεως  όλοι αποχωρήσαμε με περισσότερες γνώσεις, χαμόγελα αλλά και φίλους. 

Περισσότερες πληροφορίες για τις δράσεις του ΠΜΣ θα βρείτε και στα links του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. 

Sotirios Despotis (uoa.gr), machristianity (uoa.gr), 

Επίσης, μπορείτε να στείλετε τις ερωτήσεις σας για οποιοδήποτε θέμα στο blog μας. 

Με εκτίμηση, 

Το ΠΜΣ Βίβλος και Διαπολιτισμικός Βίος της Μεσογείου

Ελεύθερη Πρόσβαση Μαθημάτων

        

       Στα παρακάτω links μπορείτε να έχετε ελεύθερη πρόσβαση στις παραδόσεις των μαθημάτων των διδασκόντων καθηγητών του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. 

  Ένα υλικό που απευθύνεται σε όλους: Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ΕΚΠΑ | Μαθήματα (uoa.gr)

Περιήγηση γύρω από την Ακρόπολη ( Στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου)

Το Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2021 θα πραγματοποιηθεί περιήγηση γύρω από την Ακρόπολη, ακολουθώντας τα «Βήματα του Αποστόλου Παύλου». 

Σημείο συνάντησης είναι η στάση μετρό Ακρόπολη, στα Everest και ώρα 9:15. 

Η περιήγηση θα ξεκινήσει από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός, ώρα 9:30 και θα διαρκέσει περίπου 3 ώρες. 

Μπορούν να ακολουθήσουν τα Βήματα του Αποστόλου Παύλου γνωστοί, φίλοι και συγγενείς. 

Σε περίπτωση έντονων καιρικών φαινομένων η περιήγηση θα αναβληθεί.

12ο συνέδριο Άρτου Ζωής (διαδικτυακό)

Ο σύνδεσμος για τη συμμετοχή στο συνέδριο:

https://us06web.zoom.us/j/86755993405?pwd=bllyY1BRdDRQdXRydSs4OEIvOEhTZz09

Διαδικτυακό συνέδριο 26 και 27 Νοεμβρίου 2021

Αγιότητα: Θεολογία και ιστορία

Την Παρασκευή και ώρα 17:15 θα πραγματοποιηθεί εισήγηση από τον κ. Σωτήριο Δεσπότη, καθηγητή στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας ΕΚΠΑ με θέμα :

«Μή μου ἅπτου»: Αγιότητα και Σώμα στην Καινή Διαθήκη

Αναλυτικά το πρόγραμμα του συνεδρίου:

https://www.artoszois.gr/trekhoyses-ekdiloseis/synedrio-sk/

Πρόγραμμα Μαθημάτων

Πρόγραμμα Μαθημάτων:

Α΄ Εξάμηνο

Μαθήματα Υποχρεωτικά

• Μεθοδολογία Επιστημονικής έρευνας και συγγραφής (θεωρία και πρακτική) (10 ECTS)
• Η Ιστορία και η Τέχνη της Ερμηνείας των Ευαγγελίων (Exegeticum I) (10 ECTS)
• Καινή Διαθήκη, Αρχέγονος Χριστιανισμός και Ελληνορωμαϊκός κόσμος* (10 ECTS)

Μαθήματα Επιλογής

• Ιουδαϊσμός και Αρχέγονος Χριστιανισμός: Προφητεία, Μεσσιανισμός και Αποκαλυπτισμός (10 ECTS)
• Στα «Βήματα του Παύλου» (Πνευματική Βιωματική «Περιπλάνηση» και Θρησκευτικός Τουρισμός) (10 ECTS)

Σύνολο επί των επιλεγομένων 30 ΕCTS

* Όσα υποχρεωτικά μαθήματα έχουν αστερίσκο δύνανται να αντικατασταθούν με επιλεγόμενα του ιδίου εξαμήνου. Στην αρχή εκάστου ακαδ. έτους θα καθορίζεται ποια από τα προσφερόμενα επιλεγόμενα θα διδαχθούν.

Β΄ Εξάμηνο

Μαθήματα Υποχρεωτικά 

• Απόστολος Παύλος: Ιεραποστολή των Εθνών, Επιστολογραφία και Θεολογία (10 ECTS)
• Βίβλος, Κήρυγμα και Ποιμαντική Θεολογία(10 ECTS)
• Βιβλική και Πρώιμη Χριστιανική Αρχαιολογία* (10 ECTS)

 Μαθήματα Επιλογής

• Βίβλος, Ιουδαιοχριστιανισμός και Κοράνιο: Συγκριτική θεώρηση  (10 ECTS)
• Μέθοδοι Επεξεργασίας, Ψηφιακής Ανάλυσης-Αποτύπωσης και Κριτικής Έκδοσης των Βιβλικών Καινοδιαθηκικών Χειρογράφων (10 ECTS)

Σύνολο επί των επιλεγομένων 30 ECTS

Γ΄ Εξάμηνο

Μαθήματα Υποχρεωτικά

• Ιωάννεια Ποίηση και Θεολογία: Πατερική Ερμηνευτική και σύγχρονες εξηγητικές μέθοδοι (10 ECTS)
• Βίβλος και Λατρεία*  (10 ECTS)
• Ελληνορωμαϊκή, Βιβλική και Πρώϊμη Χριστιανική Αισθητική Έκφραση (10 ECTS)

Μαθήματα Επιλογής

• Βίβλος, Τέχνη - Λογοτεχνία και Παιδαγωγικές Εφαρμογές (10 ECTS)
• Βίβλος και Ηθικά Διλήμματα (10 ECTS)

Σύνολο επί των επιλεγομένων 30

Δ΄ Εξάμηνο 

Εκπόνηση μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας (30 ECTS)

Γιατί να σπουδάσω Βίβλο και Διαπολιτισμικό Βίο της Μεσογείου

Γιατί να σπουδάσω Βίβλο και Διαπολιτισμικό Βίο της Μεσογείου

http://www.soctheol.uoa.gr/proboli-newn/prokhry3h-p-m-s-phges-latreia-kai-diapolitismikos-bios-toy-xristianismoy-akadhmaikoy-etoys-2018-19.html

Στο πλαίσιο του Π.Μ.Σ. "Πηγές, Λατρεία και Διαπολιτισμικός Βίος του Χριστιανισμού" προσφέρεται η Ειδίκευση Βίβλος και Διαπολιτισμικός Βίος της Μεσογείου:

Η Μεσόγειος αναδύεται και πάλι στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Αυτό δεν συμβαίνει μόνον διότι αποτελεί λίκνο των αρχαιότερων πολιτισμών, οι οποίοι μπορούν να προσφέρουν νόημα ζωής σε κοινωνίες που μαγεύτηκαν από την ταχύτητα, το μέλλον, το ναρκισσισμό. Επιπλέον συνιστά γέφυρα διασταύρωσης πληθυσμών, ιδεών και πολιτισμών. Η Βίβλος, ενώ παρέμεινε «βιβλίο επτασφράγιστο» στη μεταμοντέρνα εποχή, επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο ένεκα της αναζήτησης της εμπειρίας της μεταστροφής, της επαναξιολόγησης της αξίας της μνήμης και της δίψας για απόκτηση ταυτότητας και καθολικού νοήματος ζωής. Όντως η «αποκάλυψη» της Βίβλου μπορεί να προσφέρει ανεκτίμητα δώρα στον σύγχρονο άνθρωπο, ο οποίος διψά για νόημα ζωής, και ειδικότερα μια ποικιλία μεθοδολογικών «εργαλείων» σε Ποιμένες, Εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, Ξεναγούς (που ειδικεύονται στον Θρησκευτικό Τουρισμό) και σε όσους εργάζονται σε Χώρους Υποδοχής Μεταναστών και επίσης ασχολούνται με την Τέχνη:

1. Βίβλος, Ταυτότητα και Ετερότητα: H Βίβλος συνιστά τον «κοινό τόπο» και των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών της Μεσογείου: του Ιουδαϊσμού, του Χριστιανισμού και του Ισλάμ (κατά σειρά αρχαιότητας). Συνεπώς η μελέτη και κατανόηση των μηνυμάτων της είναι καθοριστική για τη διαμόρφωση της ταυτότητας του Νεοέλληνα και εν γένει του Δυτικού Ανθρώπου αλλά και για το πώς διαλέγεται με τους «άλλους» πολιτισμούς της Μεσογείου. Ταυτόχρονα η ιστορία της ερμηνείας της οδηγεί στην εις βάθος κατανόηση στη διαφορά νοοτροπίας μεταξύ των χριστιανικών «Ομολογιών».

2. Ποιμαντική Αξία της Βίβλου: Το Κήρυγμα και η πνευματική καθοδήγηση, που καλούνται να προσφέρουν οι ποιμένες και διάκονοι της Εκκλησίας, έχουν ως επίκεντρο την «Σοφία» και το «Πρόσχωμεν»: τα αναγνώσματα της Αγίας Γραφής τόσο από την Παλαιά όσο και από την Καινή Διαθήκη, στα οποία άλλωστε στηρίζονται τα Δόγματα και οι Κανόνες. Ολόκληρα τα βιβλία ερμηνεύτηκαν από τους Πατέρες της Εκκλησίας, οι οποίοι και χωροχρονικά έζησαν πλησίον της Αγίας Γης και μέσω της πνευματικής συγγένειας «μετέλαβαν» το μήνυμα των Ευαγγελίων. Συνεπώς η μελέτη της Βίβλου προσφέρει τη μοναδική ευκαιρία να προσεγγισθεί ο πλούτος της πατερικής ερμηνευτικής και γενικότερα η ουσία της λογικής Λατρείας.

3. Παιδαγωγική Αξία της Βίβλου: Οι ιστορίες της Βίβλου γοητεύουν μέχρι σήμερα όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης, καθώς οι σελίδες της παρουσιάζουν ήρωες – πρότυπα «μακιγιάζ». Με αυτά τα μοντέλα μπορεί κάποιος να ταυτιστεί αφού ζωγραφίζονται και οι πτώσεις και οι αναστάσεις τους. Ακριβώς επειδή η Βίβλος συνιστά κοινό τόπο όλων των Χριστιανών, γι΄ αυτό ακριβώς όλες οι μοντέρνες παιδαγωγικές τεχνικές εφαρμόζονται πιλοτικά στον πλούτο των αφηγήσεων τη ς Αγίας Γραφής. Συνεπώς η μετάληψη της Βίβλου είναι πολύ σημαντική για όποιον ασχολείται με την Αγωγή παιδιών, εφήβων, νέων και ενηλίκων.

4. Επικοινωνία με τους «Μετανάστες»: Η γνώση της Βίβλου είναι εξόχως σημαντική στην υποδοχή και τη φιλοξενία των Μεταναστών που καταφθάνουν από χώρες της Ανατολής και του Νότου. Για πρώτη φορά μετά από αιώνες, ο Ευρωπαϊκός χώρος, καθίσταται «Γη της Επαγγελίας» για χιλιάδες μετανάστες από την Ανατολή και το Νότο. Πρόκειται για ανθρώπους που αυτοπροσδιορίζονται κατεξοχήν «θεολογικά». Μία απολύτως ορθολογική προσέγγιση θα απέβλεπε στην ενσωμάτωση των πληθυσμών αυτών, επαναλαμβάνοντας το αφήγημα μίας ανώτερης πολιτιστικά Ευρώπης. Από την άλλη, οι πολυπολιτισμικές προσεγγίσεις κατακρίνουν αυτήν την πρακτική, τονίζοντας τη σημασία του διαλόγου και της γόνιμης συναλληλίας. Όποιος ένεκα επαγγέλματος (π.χ. δάσκαλος, κοινωνικός λειτουργός,) ασχολείται με την φροντίδα των μεταναστών, οφείλει να γνωρίζει βαθιά τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και τους κανόνες που διέπουν την καθημερινότητά τους, ώστε να ανταποκριθεί πραγματικά τις ανάγκες τους. Ταυτόχρονα οφείλει να εμβαθύνει στη δική του πίστη ώστε να μπορεί να διαλεχθεί γόνιμα με ξένες παραδόσεις. Ιδιαίτερη ευαισθησία χρειάζεται και κατά την μέριμνα ευαίσθητων ομάδων (όπως των ΑΜΕΑ).

5. «Στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου»: Ολοένα και αυξάνεται ο αριθμός των «αποστολών» από ξένα Πανεπιστήμια, που διανύοντας μίλια αναζητούν να ανακαλύψουν ποιος είναι ο «Ελληνισμός» που συνάντησε ο απόστολος των Εθνών και πώς ακριβώς διαλέχθηκε ο Χριστιανισμός με τα επικρατούντα φιλοσοφικά ρεύματα. Πρόκειται για το ερώτημα «Ποια η σχέση μεταξύ Ιερουσαλήμ και Αθήνας;» Όσοι ασχολούνται με τον «θρησκευτικό τουρισμό» δεν θα γνωρίσουν μόνον τα νέα αρχαι ολογικά ευρήματα από τα ρωμαϊκά χρόνια στους Φιλίππους, τη Θεσσαλονίκη και ιδίως την Αθήνα, που παραμένουν άγνωστα στο ευρύ κοινό, αλλά και για τις απαντήσεις σε βαθύτερα ερωτήματα της «Αθήνας» για τον αυθεντικό έρωτα και το θάνατο.

6. Βίβλος και Τέχνη: Στη Βίβλο στηρίζεται ο πολιτισμός της Ανατολής και της Δύσης. Στην Ερμηνεία της Βίβλου, όπου κατεξοχήν εργαλείο είναι και η Ρητορική Τέχνη, ανήκει ουσιαστικά η πρόσληψη των Περικοπών από την Τέχνη, τη Λογοτεχνία, τον καθημερινό βίο λαών και προσώπων.

7. Βίβλος και Συ(νανα)ζήτηση: Η Βίβλος με την πληθώρα των βιβλίων της, τον άμεσο διάλογο και τον Πλουραλισμό (π.χ. δύο Πάτερ Ημών) προσφέρει τη δυνατότητα για ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και την ελευθερία της διάκρισης της ουσίας από τους τύπους. Προσφέρει επίσης πραγματικά μοντέλα διοίκησης, κοινότητας, διαχείρισης κρίσεων. Η εκμάθηση της τέχνης της ερμηνείας όντως μεταγγίζει χαρά και ζωή διότι συνιστά ανακάλυψη του Ευαγγελίου του Χριστού στον κόσμο μέσω τ ης πρόσληψης της σάρκας της εποχής.

    

            

             ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

      

• Εκπαίδευση Ενηλίκων: Το ανωτέρω μεταπτυχιακό ανταποκρίνεται ιδιαίτερα στις ανάγκες εκπαίδευσης των ενηλίκων, ανθρώπων οι οποίοι έχουν ωριμάσει από τη συνάντηση και την πάλη με τα δύο βασικά συστατικά της ζωής, τον έρωτα και τον θάνατο. Σύμφωνα με τον Μεζιρόβ «μόνον οι ενήλικες είναι εν δυνάμει ικανοί για ολιστική επαναξιολόγηση των παραδοχών που υιοθέτησαν σε προγενέστερες φάσεις της ζωής τους. Αυτό συμβαίνει γιατί οι ενήλικες διαθέτουν ευρύ φάσμα εμπειριών, καθώς και τη δυνατότητα πραγματοποίησης πολύπλοκων νοητικών διεργασιών, που αποτελούν προαπαιτούμενα του κριτικού στοχασμού. Συνεπώς, οι ενήλικες -και από αυτούς μόνο όσοι αποφασίζουν να εμπλακούν συστηματικά σε διεργασία κριτικού στοχασμού- είναι δυνατόν να διανύσουν τα πιο εξελιγμένα στάδιο της νοητικής διεργασίας δηλαδή να συσχετίσουν πλήθος καταστάσεων και εννοιών κατανοώντας τις αλληλεπιδράσεις τους. καθώς και να διερευνήσουν κριτικά τους ιστορικούς, κοινωνικούς και βιογραφικούς παράγοντες που αποτέλεσαν την πηγή από την οποία εκπορεύτηκαν οι παραδοχές τους». (Α. Κόκκος, Εκπαίδευση και Χειραφέτηση. Μετασχηματίζοντας στερεοτυπικές αντιλήψεις στο σχολείο και την εκπαίδευση ενηλίκων. Αθήνα 2017, 25).

• Χωροχρόνος Διδασκαλίας: Τα μαθήματα πραγματοποιούνται κατεξοχήν Σάββατο ή ώρες «φιλικές προς τους εργαζόμενους» στο μοναδικό στην Ελλάδα Βιβλικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεολογικής Σχολής, όπου οι συμμετέχοντες έχουν «ζωντανή εμπειρία» του περιβάλλοντος όπου έδρασε ο Κύριος Ιησούς Χριστός.

Https://www.uoa.gr/to_panepistimio/moyseia/bibliko_archaiologiko_moyseio_theologikis_scholis/

https://eclass.uoa.gr/modules/document/?course=SOCTHEOL147). βλ. λεπτομερή Παρουσίαση του Μουσείου από τον Καθ. Χρ. Καραγιάννη)

    Τα μαθήματα περιλαμβάνουν επίσης «περιπάτους» (βιωματικές περιπλανήσεις) σε χώρους «αρχαιολογικούς» όπου ακούστηκε το Κήρυγμα. Παράλληλα, τριήμερα Σεμινάρια εκτός Αθηνών σε συνδυασμό με λατρευτικές εκδηλώσεις και Συνέδρια (κάθε Φεβρουάριο), κατά τα οποία ανακοινώνουν τα πορίσματά της έρευνας και συ-ζητούν με ειδικούς. Έχει καθιερωθεί και το Θερινό Πανεπιστήμιο με τη συμμετοχή ειδικών επιστημό νων από ποικίλα επιστημονικά πεδία.

Https://bit.ly/3wyoKEt και http://www.soctheol.uoa.gr/proboli-ekdilwshs/8rhskeies-kai-diapolitismikothta-sth-mesogeio-8erino-panepistimio-toy-tmimatos-koinwnikis-8eologias-e-k-p-a.html

• «Καθηγητές» - Εμψυχωτές: Οι διδάσκοντες Καθηγητές έχουν μακρά και πιστοποιημένη εμπειρία στην Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και δη των Ενηλίκων ενώ αξιοποιούνται πλήρως όλα τα «εργαλεία» της νέας Τεχνολογίας (πρβλ. https://eclass.uoa.gr/courses/SOCTHEOL174/ http://opencourses.uoa.gr/modules/course_metadata/opencourses.php?fc=108)

• Μάθηση Μετασχηματίζουσα και όχι Πληροφοριακή: Για να επιτευχθεί η μετασχηματίζουσα μάθηση «μέσω της οποίας αναδιαπλάθουμε προβληματικά πλαίσια αναφοράς - σύνολα παραδοχών και προσδοκιών - ώστε να γίνουν πιο περιεκτικά, πολυσχιδή, ανοικτά, στοχαστικά και συναισθηματικά δεκτικά στην "αλλαγή"» (Κρόκκος, ό.π. 43), μέθοδοι απαραίτητες είναι (α) η ενεργητική ακρόαση και κατανόηση της άποψης του άλλου, (β) ο κριτικός στοχασμός (πρβλ. το αποπροσανατολιστικό δίλημμα) και (γ) ο τοπικό διάλογο (συζήτηση). Δεν διεγείρεται μόνον η λειτουργία της κριτικής σκέψης, αλλά και η ενσυναίσθηση - η συναισθηματική νοημοσύνη (μέσω π.χ. της επεξεργασίας και νοηματοδότησης συμβόλων, συναισθημάτων και μηνυμάτων που εμπεριέχονται σε έργα τέχνης) καθώς κάθε στοχαστικός διάλογος έχει γνωστική αλλά και συναισθηματική - σχεσιακή διάσταση. Έτσι γίνεται προσπάθεια να εφαρμοστούν τεχνικές που κάνουν βιωματική, νοηματοδοτική και τελικά μεταμορφωτική για την ύπαρξη τη μάθηση, όπως «το κριτικό debate», η «κυκλική απάντηση», «ο καταιγισμός ιδεών», η στοχαστική - δημιουργική γραφή).

• Συμπερασματικά: ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ - ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ – ΝΟΗΜΑ ΖΩΗΣ : Στο δαιδαλώδες απρόσωπο ή μάλλον πολυπρόσωπο δίκτυο του κυβερνοχώρου, ο μεταμοντέρνος άνθρωπος επιτυγχάνει ολοκλήρωση και ποιότητα ζωής, εάν διαθέτει ταυτότητα, λόγο - νόημα συνύπαρξης: «Η θρησκεία δεν αποτελεί απλώς έναν ιδιαίτερο χώρο του ιερού, αλλά συνάμα είναι παράγοντας διαμόρφωσης πολιτισμού και ως τέτοιος συμβάλλει αποφασιστικά στη νοηματοδότηση της ανθρώπινης ζωής» (Marcel Mauss). Ο Β. Φράνκλ, ο οποίος βίωσε τα στρατόπεδα θανάτου του Τρίτου Ράιχ, σημειώνει ότι αυτοί που έχουν ένα «γιατί» στη ζωή, μπορούν να αντιμετωπίσουν σχεδόν όλα τα «πώς». [...] Κατά κάποιον τρόπο η δοκιμασία σταματά να προκαλεί πόνο τη στιγμή που βρίσκει ένα νόημα, όπως είναι το νόημα της θυσίας. Η σπουδή της Βιβλικής Θεολογίας, απελευθερώνει την ύπαρξη από τον τρόμο των ενοχών, του πόνου και του θανάτου. Ταυτόχρονα μεταγγίζει ελπίδα, ευθύνη για τη μεταμόρφωση του παρόντος και έμπνευση για δημιουργία με σεβασμό στο ανθρώπινο πρόσωπο και το σύμπαν.